Voordelen van gebarentaal

Onderstaande tabel is gebaseerd op onderzoek dat is uitgevoerd door Dr. Marilyn Daniels, hoogleraar Communicatiewetenschappen aan Pennsylvania State University. In de tabel wordt de woordenschatverwerving vergeleken tussen kinderen die gebaren gebruiken en kinderen die alleen gebruik maken van gesproken taal.

Deze voorsprong blijft over het algemeen bestaan.

Bij één van de studies van Daniels werden twee groepen kinderen bestudeerd in het jaar voorafgaand aan de basisschool. Bij de ene groep was gebarentaal gebruikt, bij de andere niet. Daniels merkte dat de kinderen bij wie gebarentaal was gebruikt, sneller een woordenschat opbouwden dan de kinderen bij wie geen gebarentaal was gebruikt. In het eerste jaar van de basisschool werd bij geen van beide groepen gebarentaal gebruikt en toch bleek uit vervolgonderzoek dat de kinderen uit de eerste groep hun voorsprong qua woordenschat hadden behouden (Daniels, 1996).

Daniels verklaart dit uit het feit dat gebarentaal de hersenontwikkeling versterkt, waardoor kinderen bij wie gebarentaal gebruikt is, een voorsprong hebben. In haar boek Dancing with Words: Signing for Hearing Children's Literacy (Bergin & Garvey 2001) stelt ze het volgende: 'Het gezichtsvermogen van baby's ontwikkelt zich al heel vroeg en wanneer informatie opgenomen wordt met de ogen, wordt de rechterhersenhelft gebruikt. Alle talen worden opgeslagen in de linkerhersenhelft. Als dus tegen baby's gebaard en gesproken wordt, worden zowel de rechter- als de linkerhersenhelft gebruikt. Dit is een zeer groot voordeel, want als beide hersenhelften gebruikt worden, worden er meer synapsen (verbindingen tussen twee zenuwcellen) gecreëerd in de hersenen.'

Het beter kunnen onthouden van woorden kan komen doordat iedere taal die men leert op een andere ‘geheugenopslagplaats’ in de linkerhersenhelft wordt opgeslagen. Zelfs op zeer jonge leeftijd wordt gebarentaal op een andere plaats in het geheugen opgeslagen dan gesproken taal, waardoor het kind uit twee‘databanken’ kan putten. Hierdoor herinnert een kind zich bijvoorbeeld het gebaar dat een gesproken woord ondersteunt of een aanwijzing geeft voor de betekenis van dat woord. Of het herinnert zich de letter van het handalfabet, wat het kind kan helpen bij de spelling van een bepaald woord.

Daniels legt ook uit dat de beweging die vereist is voor het maken van gebaren ook een reactie in de linkerhersenhelft teweeg te schijnt brengen en zo woorden helpt herinneren.

Andere studies, zoals die van Dr. Linda Acredolo en Dr. Susan Goodwyn van de University of Davis in Californië, hebben aangetoond dat baby's bij wie gebarentaal gebruikt werd, meer woorden begrijpen en een grotere woordenschat hebben dan niet-gebarende baby's (Moore et al, 2001).

Met het handalfabet kan een kind woorden spellen met zijn vingers (dit wordt ook 'vingerspelling' genoemd). Vingerspelling helpt kinderen om de vorm en de klank van letters te herkennen. Het kunnen herkennen van de vorm en klank van letters, in combinatie met het begrijpen van de betekenis van de woorden die door de letters gevormd worden, vormt de basis voor het lezen.

Om de handbewegingen van de gebarentaal te maken, moeten jonge kinderen de vingers bovendien los van elkaar bewegen. Hierbij moeten de vingers in exact de juiste positie gebracht worden en wordt de polsbeweging geoefend. Dit alles kan een positieve invloed hebben op de schrijfvaardigheid als het kind ouder is, aangezien de fijne motorische vaardigheden belangrijk zijn voor het vasthouden van het potlood en het vormen van de letters. (Gebaseerd op onderzoek uitgevoerd door Marilyn Daniels, hoogleraar Communicatiewetenschappen aan Pennsylvania State University - www.marilyndaniels.com)

Bij haar onderzoek ontdekte Dr. Marilyn Daniels dat het gebruik van gebarentaal bij horende kinderen het spelvermogen verbetert, doordat ze beter in staat zijn om symbolen te begrijpen en te gebruiken (Daniels, 1996). Ook onderzoek van Dr. Linda Acredolo en Dr. Susan Goodwyn heeft aangetoond dat baby's bij wie gebarentaal gebruikt werd tot beter spel in staat waren dan niet-gebarende baby's (Moore et al, 2001).

In een artikel dat gepubliceerd is in Children in Scotland magazine schetst Antonella Sorace, hoogleraar Ontwikkelingslinguïstiek aan de Universiteit van Edinburgh, een beeld van de voordelen van het op jonge leeftijd leren van een tweede taal. Volgens haar lijken tweetalige kinderen:

• beter in staat te zijn om selectief te luisteren, irrelevante informatie uit te sluiten en te schakelen tussen verschillende oplossingen voor een probleem;
• gemakkelijker in staat te zijn om meerdere dingen tegelijkertijd te doen;
• een groter taalbewustzijn te hebben en beter in te staat zijn om over taal te denken en te praten;
• eerder leesvaardigheden te ontwikkelen dan ééntalige kinderen en
• zich beter bewust te zijn van anderen, d.w.z. dat ze eerder begrijpen dat andere mensen andere dingen kunnen vinden, wensen en bedoelen dan zijzelf.

Voor de emotionele ontwikkeling van een kind is het essentieel dat hij zijn gevoelens kan uitdrukken. Uit ervaring met gebarende kinderen blijkt dat een kind dat van streek is vaak het gebaar boven het gesproken woord verkiest om aan te geven wat er aan de hand is, ook al kan het kind al praten. Wellicht komt dit doordat gebaren expressief zijn en in gevoelige situaties niet door iedereen verstaan kunnen worden. (Gebaseerd op onderzoek uitgevoerd door Marilyn Daniels, hoogleraar Communicatiewetenschappen aan Pennsylvania State University - www.marilyndaniels.com)